دونيا خۆی بۆ رووخاندنی ديكتاتۆر لە ئێران ئامادە دەكات!

دونيا خۆی بۆ رووخاندنی ديكتاتۆر لە ئێران ئامادە دەكات!

عەبدولڕەحمان مەهابادی ، نووسەر و لێكۆڵەری سياسی

ئايا تا ئێستا ئەو پرسيارەتان لە خۆتان كردووە كە ئەگەر رژێمی ديكتاتۆريی ئايينی لە ئێران بڕووخێت چ روو دەدات و كاردانەوەی لە ناوچەكە و لە جيهان چ دەبێت؟

ئەگەر بڕێك شارەزاييمان هەبێت دەربارەی شۆڕشە مەزنەكانی سەدەی رابردوو (لەوانە شۆڕشی ئۆكتوبەری سۆڤييەتی پێشوو يا شۆڕشە مەزنەكەی فەرانسە و ...) و كاردانەوە سەرسوڕهێنەرەكانيان بەسەر جيهاندا، دەتوانين تا رادەيەك خۆمان لە وڵامی ئەم دوو پرسيارەی سەرەوەش نزيك بكەينەوە.

هەڵبەت نووسينی مێژووی راستەقينەی شۆڕش بە تەواوی، دوای روودانی دەكرێت. بەڵام دەكرێ داتاكانی ئەمڕۆ بۆ گەيشتن بەو كاتە سوودمەند بێت و ئاسانكاری بێ بۆ نەوەكانی داهاتوو بۆ نووسينەوەی مێژويی شۆڕشی ئێران.

لە چاوخشانێكی گشتيدا بەسەر شۆڕشەكان ئەبينين كە دوو فاكتەری ئابووری و سياسی هۆکاری بنەڕەتين بۆ دەركەوتنی شۆڕشێكی كۆمەڵايەتی. كاتێ بارودۆخی ئابووری و سياسی وڵاتێك لە لايەن سيستەمی دەسەڵاتدارەوە دەكەوێتە مەترسييەوە، بە جۆرێك كە ژيانێكی ئازاد و ئاسايی لە خەڵكی ئەو وڵاتە بسەندرێتەوە، ناكرێت شۆڕش لەو وڵاتەدا سەر هەڵنەدات. بە تايبەت كاتێ خەڵك سوودمەند بێت له رێبەرايەتی ياخود رێكخراوێكی پێشەنگ و رێبەر. نموونەی هەرە زەقی عەينی و زەينی و تەواو بو ئەم باسە و لەو سەردەمەدا و لە رۆژهەڵاتی ناوێن، ئێرانە.

ئێستا كە 39 ساڵ بە سەر دەسەڵاتی شوومی ديكتاتۆرييەتی ئايينی لە ئێران تێدەپەڕێت، كارنامەی رەشی ئەم ديكتاتۆرە هەرە سامناكەی سەدەی حازر لە كەس شاراوە نيە.

خەڵكێكی زۆر برسی كە بۆ مانەوە پەنا دەباتە بەر كاری زۆر سەخت و تاقەت پڕوكێن و بۆ بەدەستهێنانی پارووە نانێك، ئەندامانی جەستەی خۆی ئەفرۆشێت ياخود جگەرگۆشەكانی. ئێرانێك كە (10)مليۆن كەسی بێكارە و زياتر لە (20) مليۆنی تووشی بەتاڵانبردنی داراييەكانيانن لە لايەن بۆندەكانی سەر بە حكومەتەوە و زياتر لە ساڵێك بەردەوام داوا دەكەن پارەكانيان بۆ بگەڕێتەوە. ئێران بە مليۆنان خانەنشين و منداڵانی سەرشەقامی هەیە و كەسانێك كە نووستنيان لە سەر شەقام و گۆڕستان و ناو كارتۆنە. ئێران كە دياردەی وەك ئيعتياد و لەشفرۆشی و گرانی و .... تار و پۆی تەنيوە و كەم ماڵ هەيە نەكەوتبێته بەر شەپۆلی ئەم دياردە ماڵوێرانكەرانەی كە داڕێژەر و سوودبەريشی هەر ئەو مەڵا دەسەڵاتدارانەن. خەڵكێك كە بە چاوی خۆيان ئەبينن هەموو بوودجەی وڵات و سەروەت و سامانی نيشتمانی لە لايەن «ژمارێكی زۆر كەم»ی دەسەڵاتدارەوە تەرخان دەكرێت بۆ ئاسايش و لەسەر پێ مانەوەی رژێم يا شەڕخوازی و هەناردەكردنی تيرۆر و توندڕۆيی دەسەڵاتداران بۆ وڵاتانی ناوچەكە. لە كاتێكدا خەڵكی ئێران لە ژێر هێڵی نەداريدا بێ ژيانن، يا بە هۆی نەبوونی خزمەتگوازيی حكومەتی بۆ كارەساتی سروشتی وەك بوومەلەرزە و سەرما، بە كۆمەڵ گيانيان لە دەست دەدەن.

بەڵام لە پێوەند شيكاری بۆ رەوشی سياسی ئێرانی ژێر دەسەڵاتی مەلاكان هەر ئەوەندە بەسە كە قبوڵنەكردنی سياسەت يا داواكارييەكانی رژێم، سزای لە سێدارەدانی بەدواوەيە. رۆژ نيە ئيعدام و لە سێدارەدان بوونی نەبێت لە ئێران. تا ئێستا 120 هەزار كەس لە ئێران لە لايەن رژێمەوە لە سێدارە دراون يا تيرۆر كراون. لەگەڵ ئەوانەشدا خانەوادە نيە كە ئازيزانيان لە لايەن ئەم رژێمەوە لە سێدارە نەدرابێتن. چەندين مليۆن ئێرانی لە تاڕاوگەن و ناچار كراون ئێران جێ بهێڵن.

ئێستا لە بەر رۆشنایی ئەم دوو فاكتەرە بنەڕەتييەی شۆڕش و لە سەروبەندی دەستپێکی (40)مین ساڵيادی هاتنە سەر كاری ئەم رژێمە دیکتاتۆرە، خەڵك بۆ رووخاندنی ئەم رژێمە راپەڕيون تا ئەو شۆڕشەی لە ساڵی 1979 دژ بە رژێمی ديكتاتۆريی حەمەڕەزاشای پەهلەوی بەرپايان كرد و لە لايەن خومەينی و پاشماوەكانييەوە كرايە ديكتاتۆرييەكی خوێنڕێژتر لەوەی پێشوو، بەرەو سەركەوتن بەرن.

ئێستا لە رووی عەينی و زەينيەوە كۆمەڵی ئێران شۆڕشێكيتری لە هەناودايە. شۆڕشێك كە لە لايەن موقاومەتی ئێران بە سەرۆكايەتی خاتوو (مريەم رەجەوی)ەوە رێبەرايەتی دەكرێت. بێ هۆ نيە رژێم له دان پێدانانێكی زەق و بە ئاشكرادا لە پێوەند لەگەڵ دەوری رێبەرايەتيكردنی موقاومەت لە راپەڕينی خەڵكی ئێران تۆقاوە تا هەر چۆنێ بكرێت به سيناريۆی گاڵتەجاڕانەی وەك ”ريفراندۆم” يا ”گفتوگۆی نيشتمانی” يا بڵاوكردنەوەی دەنگۆی بێ بنەمای وەك ”بەردەواميی راپەڕين ئێران بەرەو سوريايەكيتر دەبات” و ... دەيەوێت بزوتنەوەی جەماوەری بۆ رووخاندنی رژێمی ئاخوندی بە لەڕێدا بەرێت.

ئێستا لەسەر ئەم راستييە حاشاهەڵنەگرە کۆدەنگییەکی درووست بووە سەبارەت بەوە  كە دوای راپەڕينەكەی ئەمجارە، دۆخەكە ناگەڕێتە دواوە و ئاسۆی رووخاندنی رژێمی ئێران زۆر نزيك بووەتەوە.

دەكرێت ئەم راستييە لە تازەترين هەڵۆێستەكردنەكان دەربارەی ئێران بەدی بكەين. (ئەحمەد جەننەتی) سكرتێری ئەنجوومەنی پاسەوانی (نگهبان) و سەرۆكی ئەنجوومەنی پسپۆڕان (خبرگان) رۆژی دووشەممە 5ی فێبرايری 2018 وێڕای ئاماژەدان بە خێرايی گۆڕانكارييەكان دەربارەی ئێران وتی: ”دەبێ پرسی رووخاندن بە جددی وەربگرين”. وتەكەی ئەم كاربەدەستە باڵايەی رژێمی مەلاكان لە كاتێكدايە كە گۆڕانكارييەكان دەربارەی ئێران هەر دێت و خێرايی زياتر بە خۆيەوە دەگرێت. هەموو ئەگەر و هەنگاونانێك دەتوانێ رووخاندنی ئەم رژێمە نزيك بخاتەوە و چاوەڕوانی ئەوە دەبێ هەبێت. وەك نموونە كشاندنەوەی لە ناكاوی هێزەكانی رژێمی ئێران لە سوريا يا عێراق يا راكردنی سەرانی رژێم لە ئێرانەوە بەرەو وڵاتانی تر و ....

سزادانەكانی سەر رژێم زيادی كردووە و رێككەوتننامەی ئەتۆمی نێوان رژێم و وڵاتانی رۆژئاوا لە سەروبەندی يەكلاييكردنەوەدايە و بە زيانی رژێم شكاوەتەوه. وڵاتانی ئەورووپا سەرباری ئەوەی باری ئابوورييان تەواو نيە بەڵام لە نيهايەتدا بەرەو دەوڵەتی ئەمريكا لار دەبنەوە و لە يەك بەرەدا بەرانبەر بە رژێمی مەلاکان يەك دەگرنەوە دژ بە رێككەوتننامەی ئەتۆم. كۆمپانيا زلهێزەكانی جيهانيش وەك ساڵانی رابردوو نايانەوێت سەرمايەگوزاری بكەن لە ناو ئێران. بانكەكانی ئێران بەرەو داڕمان دەچن و خەڵك پارەكانی خۆيان لە بانكەكان رادەگوێزن. چون نرخی پارەی ئێران هەر دێت زياتر دادەبەزێت. بە پێی دوايين زانيارييەكان هەر دۆڵارێكی ئەمريكی بە نزيكەی (5000) تمەنی ئێران ئاڵوگۆڕ دەكرێت.

دەوڵەتی ئەمريكا و زۆرێك وڵاتانی زلهێزيتری جيهان بەردەوام پشتيوانيكردنی خۆيان لە خەڵكی ئێران بۆ گۆڕينی دەسەڵات لەو وڵاتە دووبارە دەكەنەوە. ديمەنی پشتيوانيكردنەكان لە خەڵكی ئێران ئێستا زۆر بەهێزە، بە پێچەوانەی سەردەمی سەرۆكايەتی باراك ئوباما كە پشتی لە خەڵكی ئێران كرد و خۆی لە رژێمی مەلاكان نزيك كردەوە.

ئەوانە و زۆرێك بەڵگەيتر، بەرەو ئەو راستييەمان دەبات كە هەل و مەرچ لە هەر دوو ديوی ئێران و دەرەوەی ئێران بۆ رووخاندنی گەورە ديكتاتۆری سەدەی حازر بەرەو ئامادە بوون دەچێت. كاربەدەستانی رژێميش باش هەستيان بەوە كردووە. بەڵام بێهودە هەوڵی ئەوە دەدەن كە دەتوانن بەر بە روودانی ئەم گۆڕانكارييە مێژووييەی جيهان بگرن. ئەوان بێهودە هەوڵی ئەوە دەدەن تا بە گواستنەوە پارە و پاشەكەوتی ملياردی لە بانكەكانی هەندێك لە وڵاتانی ناوچەكە يا وڵاتانيتر خۆيان دەرباز بكەن.

گومان هەڵناگرێت كە سەركەوتنی شۆڕشی ئێران زۆر نزيكە و بە سەركەوتنيشی، هەروەك نموونە هاوشێوەكانی كە له سەرەو ئاماژەمان پێدا، جيهان تووشی گۆڕانكاريی جيددی دەكات. نووسەر لەو باوەڕەدايە كە رەنگدانەوەی ئەم شۆڕشە كەمتر نيە لە شۆڕشەكانی پێشووتر لە جيهان.

Abdorrahman.m@gmail.com