تێپەڕبوو بە ناو ئاگردا

تێپەڕبوو بە ناو ئاگردا

موجاهيدينی خەلق.. لە هاتنيان بۆ عێراقەوە تا دەرچوونيان لە عێراق

ئەو هێزە توندڕۆ ئيسلاميەی لە ساڵی 1979 لە لايەن خومەينەوە دەسەڵاتی گرتە دەست، بۆ مانەوەی لە سەر پێ بە خێرايی دەستی كرد بە هەڕەشەكردن لەم و لەو و هەناردەكردنی توندڕۆيی بۆ وڵاتانی ناوچەكە و سەرەتا وەك يەكەم هەنگاو پەلی هاويشتە سەر عێراق و بە پێچەوانەی خواستی گەلی ئێران، شەڕی ئێران و عێراقی بۆ ماوەی حەوت ساڵ درێژ كردەوە كە دەكرا لە ساڵی 1983 بە پاشەكشەكردنی هێزەكانی عێراق لە ناو خاكی ئێران و ناوبژيوانيكردنی يو.ئێن و وڵاتانی ئيسلامی كۆتايی پێ بێت.

پێناسەی شەڕخوازیی رژێمی ئێران

بە پێچەوانەی هێزە ئازاديخوازەكانی ئێران، خومەينی شەڕی وەك ”بەخششێكی خوايی" ناودێر كرد تا بە پشت بەستن بەو بنەمايە، هێزە شۆڕشگێڕ و ئازاديخوازەكانی ئێران پاكتاو، مافی ئازادی سەركوت و ئينجا دەستكەوتەكانی شۆڕشی دژەپاشايەتی گەلی ئێران بە تاڵان و هێز و پوتانسيەلی وەكوڵهاتووی كۆمەڵ بخاتەوە خزمەت حەزی فرەخوازی و پەلهاويشتنەكانی حكومەتەوە.

خومەينی رايگەياند كە بەردەوامی دەدات بەو شەڕە تا دوايين خانوو (!). چون شەڕخوازی بەشێك بوو لە پێناسەی خۆی و حكومەتەكەی و تەنانەت خومەينی كە بڕيارنامەی (598)ی ئەنجوومەنی ئاسايشی واژۆ كرد بەڵام ئامادە نەبوو بڕياڕنامەی ئاشتی واژۆ بكات. هەربۆيە دوای واژۆکردنی بڕيارنامەکەیش بە دوای داگيركردنی عێراقەوە بوو.

هاتنی موجاهيدين بۆ عێراق و كاردانەوە سەرەتاييەكانی

بە مەبەستی گەشەپێدانی خەبات بەرانبەر بە رژێم و پێكهێنانی ”سوپای ئازاديبەخشی ميللی  (NLA)”  لە تەنيشت سنوورەكانی ئێران، لەسەر بانگهێشتی فەرميی حكومەتی عێراق و دوای واژۆكردنی رێككەوتننامەی ئاشتی لە نێوان حكومەتی ئەوسای عێراق و موقاومەتی ئێران لە شوێنی نيشتەجێبوونی بەرپرسی ئەنجوومەنی نيشتمانيی موقاومەتی ئێران لە پاریس لە 9ی کانوونی دووەمی 1981 موجاهيدينی خەلق وەك هێزی سەرەكيی ئۆپۆزيسيۆنی ئێران رووی کردە بۆ عێراق. ئەم كارە بە سەركەوتوويی ئەنجام درا. چون تنها كاتێ سوپای ئازاديبەخشی ميللی چەند زەبرێكی قورسی لە رژێم وەشاند و بەرەو ئەوە ملی نا كە ئێرانی داگيركراو رزگار بكات خومەينی بڕيارنامەی 598ی واژۆ كرد. خومەينی كە بە تەواوی تۆقابوو لەوەی حكومەتەی بە خێرايی بڕووخێت، بڕيارنامەی 598ی ئەنجوومەنی ئاسايشی قبووڵ كرد و وەك خۆی وتی جامی ژەهری نۆش کرد. بەمجۆرە تەنووری شەڕخوازیی رژێم كە وەك سەرپۆشێك بۆ داپڵۆسينی خەڵك و سەرکوتکردنی هێزە پێشكەوتووەكانی ئێران بەكار دەهێنرا كوژێندرايەوە.

حزووری موجاهيدينی خەلق لە ناو خاكی عێراق، حزوورێكی فەرمی و بە ئاشكرا و ياسايی بوو لەسەر بنەمای سەربەخۆيی كاری سياسی و ئايديۆلۆژيايی و رێزگرتنی بەرانبەر لە نێوان حكومەتی ئەوسای عێراق و ئەم رێكخراوە. لە راستيدا موجاهيدين لە ژێر درووشمی ”ئاشتی و ئازادی” بەرانبەر بە درووشمی ”شەڕ و سەركوت”ی رژێمی خومەينی و هەروەها كۆتاييهێنان بە شەڕخوازييەكانی رژێم و دواتريش رزگاركردنی ئێران روویان کردە عێراق.

هێرشكردنی عێراق بۆ سەر كووەيت و هێرشكردنی رژێمی ئێران بۆ سەر عێراق و شكستهێنانی

بە هەڵە مێژووييەكەی حكومەتی ئەوسای عێراق لە هێرشکردن بۆ سەر كووەيت، بوارێك رەخسا بۆ رژێمی ئێران كە لە سەرەتاكانی ساڵی 91 بە پێچەوانەی پەيماننامە نێودەوڵەتييەكان، سنووری فەرمی ببەزێنێت، تا هەم عێراق داگير بكات و هەميش موجاهيدينی خەلق و سوپای ئازاديبەخشی ميللی لەناو ببات. بەڵام بە هۆی ناڕەزايەتی نێودەوڵەتی و دەركەوتنی پێناسەی شەڕخوازانەی رژێم لە لايەك و وريايی و ئامادەيی سوپای ئازاديبەخش لە لايەكيتر، نەك تەنها ئەم خەونەی خامنەئی و رژێمەكەی نەهاتە دی بەڵكو زۆر بە توندی شكستيان هێنا.

هێرشكردنی ئەمريكا بۆ سەر عێراق، دەرفەتێك بۆ داگيركردنی عێراق لە لايەن حكومەتی ئێرانەوە

هەڵە سياسی و ستراتيژييەكانی ئەمريكا و هاوپەيمانانی لە هێرشكردن بۆ سەر عێراق دەرفەتێكيتری رەخساند بۆ رژێمی ئێران كە جارێكيتر شانسی خۆی تاقی بكاتەوە بۆ داگيركردنی عێراق و لەناوبردنی موجاهيدينی خەلق. ئەم هێرشكردنە كە بە پێی چەواشەكاری و كاری فريودەرانەی رژێمی ئێران لە ساڵی 2003 رووی دا ئەوەی لێكەوتەوە كە رژێمی ئێران، كرێگرتەكانی خۆی بخزێنێتە ناو دەسەڵاتی عێراقەوە. سياسەتی موداراكردن و سازانی رۆژئاوا لەگەڵ رژێمی ئێران خزمەتێكی زۆری بە رژێم كرد كە پۆستە سيادی و سەرەكيەكان لە عێراق تاپۆ بكات و خەڵك و نەيارانی رژێمی ئێران لە عێراق، بە تايبەت موجاهيدينی خەلق كوشتار بکرێن و بکات.

كوشتار و قەتڵوعامکردنی موجاهيدينی خەلق لە عێراق لە لايەن رژێمی ئێرانەوە

لە سەرەتای ساڵی 2009 كە ئيدارەی ئوباما لە هەنگاوێكی خائينانە و پێشێلكارييەكی زەقی بەڵێنە ياساييەكانی خۆيدا، دۆسێيەی شاری ئەشڕەفی رادەستی حکومەتی عێراق(نوری ماليكی) كرد کە سەر بە رژێمی ئێران بوو، سەركوتكردن و كوشتاری موجاهيدينی خەلق چووە قۆناغێكی مەترسيدارەوە كە راستەوخۆ لە لايەن رژێمی ئێرانەوە سەرپەرشتی دەكرا. سێ جار قەتڵوعامكردن لە كامپی ئەشڕەف و ئابڵۆقەی فرەرەهەندی هەشت سالانی هەر دوو کامپی ئەشڕەف و لیبرتد كە 177 قوربانی لێكەوتەوە و هێرشی بەردەوامی دەرونی بۆ ماوەی چەند ساڵ لە لايەن هێزەكانی ئيتڵاعاتی رژێمی ئێران لە ژێر ناوی كەس و كاری دانيشتووان بە مەبەستی رێخۆشكردن بۆ كوشتاری دانيشتووان بە سەدان بڵندگۆ كە حكومەتی نوری ماليكی بۆی دابين كردبوون و پيلانگێڕانی جياجيا بەرانبەر بە دانيشتووان بە رێگەی بەكارهێنانی هەر سێ هێزی (پەرلەمان و حكومەت و داد)ی عێراق كە لە ژێر كاريگەريی حكومەتی ئێراندا بوون و گواستنەوەی دانيشتووان لە ئەشڕەفەوه بۆ كامپی ليبرتی بە مەبەستی قەتڵوعامكردنيان لەو شوێنە بچووك و بێ قەڵغانەدا و مووشەكبارانكردنيان بۆ چەندين جار و قەتڵوعامكردنی تيرۆريستييانەی ئەو موجاهيدانەی بە پێی رێکەوتننامە لە كامپی ئەشڕەف مابوونەوە لە يەكەم رۆژی مانگی سێپتەمبەری 2013 كە هەر كامەيان بە بەرچاوی سازشكارانی رۆژئاوايی رووی دا!

ئامانجی رژێمی ئێران لەوە بەدەر نەبوو كە موجاهيدين ناچار بكات يا خۆيان بەدەستەوە بدەن ياخود بكوژرێن. دوازدە ساڵ دوای شكستی رژێم لە لەشكركێشی بۆ ناو خاكی عێراق لە ساڵی 91، لەسەر داخوازيی رژێمی ئێران و بە پێی رێككەوتننامەيەكی قێزەونانە لەگەڵ رژێمی تيرۆريستيی ئێران، سەرجەم بارەگاكانی NLA لە لايەن فڕۆكە پێشكەوتووەكانی هێزەكانی هاوپەيمانانەوە بە توندی بۆمباباران كران. شەش ساڵ دواتريش، واتا لە سەرەتای 2009ش بە گواستنەوەی دۆسێيەی شاری ئەشڕەف لە ئەمريكاوە بۆ حكومەتی عێراق، قۆناغێكی زێرين بۆ رژێمی ئێران دەستی پێكرد تا كاربەدەستانی ئێران بتوانن خەونەكانی خۆيان بهێننە دی و رێگە نەدەن تەنانەت موجاهيدێک بە سەلامەت لە عێراق دەربچێت.

خۆڕاگرييەكی شكۆدار لە پێناو سەركەوتن

بەڵام موجاهيدين رێگای خۆڕاگری و بەرخۆدانی شكۆداريان دايەی بەرخۆيان لە پێناو گەيشتن بە سەركەوتن. بەرخۆدانێك لەسەر بنەمای پرەنسيب و ستراتيژی، بە درووشمی پشت بەستن بە خۆی و لايەنگرانی و ئەوپەری قوربانيدان و فيداكاری. هەربۆيە هەموو ئازار و ئاڵۆزييەكانی ئەو ساڵانەيان دايە بە خۆيان و لە رووبەڕووبوونەوەيەكی نايەكساندا، سەرباری ئەوەی لايەنانی پێوەنديدار زۆر لە پەيمان و رێككەوتننامەكانيان خستە پشت گوێ، توانيان شكست بە پيلانە سەرەكييەكانی رژێمی ئێران بهێنن و بە سەركەوتوويی و سەربڵندی عێراق جێ بهێڵن. ئەوان ئەو وتەیەی سەرکردایەتی خۆيان سەلماند كە ”ئەگەر موجاهيدين خۆيان بگرن. جيهان دێتە پاڵيان و پشتيوانيان دەبێت”. لە كردەوەشدا هەروا كرا. پشتيوانيكردنێكی سەرسوڕهێنەر کە لە مێژووی بزوتنەوە بەرهەڵستكارييەكاندا لە جيهان بێ هاوتا بوو.

دەرچوون لە عێراق، شكستی ستراتيژيی بۆ رژێم و هێمايەك بۆ قۆناغی گۆڕانكاری و پەلاماردان

دوانيوەڕۆی رۆژی 9ی سێپتامبەری 2016 دوايين وەجبەی دانيشتووانی كامپی ليبرتی، بەغدايان بەرەو وڵاتانی ئەوروپی جێهێشت و سەرباری پيلانگێڕان و كارشكێنی و هەڕەشەكردنەكانی رژێمی ئێران، پرۆژەی گواستنەوەی موجاهيدين بۆ دەرەوەی عێراق كۆتايی هات. بەمجۆرە بە پێچەوانەی پڕوپاگەندا و کاری راگەياندن و سياسيی رژێم، ئامانجی كاربەدەستانی ئێران، نەك دەرچوونی موجاهيدين لە عێراق، بەڵكو ئەوە بوو كە موجاهيدين لە ناو بەرێت ياخود موجاهيدين خۆيان بەدەستەوە بدەن و بدرێنەوە بە رژێم.

خانمی مريەمی رەجەوی لەم پێوەندييەدا هەڵوێستی موقاومەتی راگەياند و وتی: ”لە ماوەی 14 ساڵی رابردوو، بە هوی بەرخۆدانی موجاهيدين و ئەندامانيان لە ئەشڕەف و ليبرتی و زۆرێك كەمپينی بێوچانی سياسی و نێودەوڵەتی، پلانی لەناوبردن و تواندنەوەی موقاومەت شكستی هێنا و بزوتنەوەی ئازاديخوازانەی گەلی ئێران، هەنگاوێكی گەورە پێش رژێم كەوت و شكستی بەو پلانەی رژێم هێنا كە بە نياز بوو بە لە ناوبردنی موجاهيدين مانەوەی خۆی دەستەبەر بكات. رژێم بە رواڵەت داوای دەکرد موجاهيدين لە عێراق دەربچن و لە سنوورەكانی ئێرانی دوور بکەونەوە، بەڵام خواست و داواكاريی راستەقينەی رژێمی مەلاكانی ئێران ئەوە بوو كە موجاهيدين لە ناو بەرێت يا خود رادەستی دەسەڵاتی مەلاكان بكرێنەوە. بەڵام موجاهيدين بە خۆڕاگری و بەرخۆدان لە ناو جەرگەی ئابڵۆقەيەكی دڵڕەقانەدا، ئاڵای خەبات بۆ ئازادی و رووخانی رژێمی ولايەتی فەقيهيان بەرز كردەوە و لە ناوەندی قەيرانە هەرە سامناكەكانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا، سەرمايەی گيانی و شۆڕش و ستراتيژيی گەلی ئێرانيان پاراست. موقاومەتی ئێران بۆ درێژەدان بە خەبات و تێكۆشان سەد هێندەی جاران بە ئەزموونتر و پێداگرترن”.

ئاسۆكان و ئەركی گشتيی ئێرانيەكان

ئەگەرچی هێشتا زۆر فايل هەن كە بە نەكراوەيی ماونەتەوە و هەر كات پێويست بێت دەكرێنەوە.. بەڵام موجاهيدين لە گەرماوگەرمی رووداو و تاقيكردنەوەكاندا تەنها و تەنها بيريان لە رووخاندنی رژێمی ئێران كردووەتەوە بە ئێستاشەوە و بەردەوام خۆيان لە چوونە ناو هەر رووداوێك، كە سودێكی هەبێت بۆ ئەم رژێمە، دوور راگرتووە. هەروەك چۆن حەماسەت گەلێكی خامۆش هەن كە بە نەوتراوەيی ماونەتەوە بۆ نەوەكانی داهاتوو.

ئێستا دوای دەرچوونی سەركەوتووانەی موجاهيدين لە عێراق كە هاوكاتە لەگەڵ گەلێك پێشهات و رووداوی گرينگ لە ناوچەكە و لە جيهاندا، قۆناغێكی نوێ بە رووی گەلی ئێران و رۆڵەكانيدا كراوەتەوە كە پێويستە هەمووان بە گيانێكی تازەوە لە پێناويدا هەست بە مەسئوليەت بكەن. رەوايەت و پێگەی بزوتنەوەی دادخوازی لە هەمبەر قەتڵوعامکردنی (30)هەزار زيندانيی سياسی لە ساڵی 1988 لە لایەن رژێمەوە كە هاوينی ئەمساڵ لە گردبوونەوەی رەوەندی ئێرانی لە پاريس راگەياندرا و هەروەها ئەو بزوتنەوە و كەمپينانەی جێ بە رژێم لەق دەكەن، پێكەوە خەباتی گەلی ئێران بەرەو سەرکەوتن دەبەن. واتا بەرەو رزگاربوونی گەل و نيشتمان لە چنگ ئەم رژێمە. لە خۆڕا نيە ئاخوند (جەننەتی)، سەرۆكی هەر دوو ئەنجوومەنی پسپۆڕان (خبرەگان) و پاسەوانان (نگەهبان) بە ئاشكرا وتی: ”ئەگەر بوار برەخسێت بۆ موجاهيدين و قەتڵ و عام نەكرابان، ئەوان (واتا موجاهيدين) رژێميان لە رەگ و ريشەوە هەڵدەتەكاند”. هەر بۆيە ئەم قۆناغە نوێيە، قۆناغی هەڵدانەوەی كارنامەی تاوانەكانی ئەم رژێمەيە لە كۆڕ و كۆمەڵ و ناوەندە نێودەوڵەتييەكاندا و دادگاييكردنی سەرانی رژێم لە پێوەند لەگەڵ ئەو تاوانانەی دەرهەق بە هەموو بەشەكانی گەلی ئێران و ئۆپۆزيسيۆنی ئێرانی ئەنجاميان داوە.

كەوايە خەبات و تێكۆشان لەم سەردەمەدا، زۆر بە خێرايی و بەهێزتر لە جاران بەردەوام دەبێت و رژێم لاوازتر و موقاومەتی ئێران بە ئەزموونترە. ئێستا كاتی سەرهەڵدان و راپەڕينە و پێويستە دوا هەنگاوی بۆ بنرێت. بێگومان گەل سەرچاوەی لە بن نەهاتووی توانست و پێويستييەكانە.

@m_abdorrahman

(*)چالاکوانی سیاسی